Уран зохёолдо шуналтай, юумэ зохёохо, найруулха абьяастай зониие нэгэдхэһэн литературна нэгэдэл 20-дохи зуун жэлэй хахадаар “Хэжэнгын колхозник” сониной дэргэдэ эмхидхэгдэһэн байдаг. Буряадай мэдээжэ уран зохёолшо, сэрэгшэ, багша Бата Базарович Базарон тус нэгэдэлые эмхидхэһэн.

     Энэ нэгэдэлдэ нютагай эдэбхитэй сурбалжалагшад, һургуулиин үхибүүд, уран зохёол бэшэхэ дуратай зон аймагайнгаа “Хэжэнгын колхозник” сониной хуудаһан дээрэ зохёолнуудаа толилуулдаг байгаа. «Хэжэнгын колхозник» гэжэ аймагай газетын дэргэдэ уран зохёолой нэгэдэл эршэтэйгээр хүдэлдэг байһан. Эндэ Цырен-Даша Рыгзенов, Шираб Бадмаев, Цырен-Даша Базарсадуев, Чингис Батомункуев гэжэ аха нүхэднай шүлэгүүдээ хэблүүлдэг һэн. 

Хэжэнгын дунда һургуулиин «Зүрхэнэй дуунууд» гэжэ бүлгэмэйхид бултадаа «Хэжэнгын колхозник» гэжэ газетын уран зохёолой нэгэдэлэй нэгэ һалбаринь боложо, бэшэһэн зохёолнуудаа сугтаа зүбшэн хэлсэдэг болоо. Һүүлдэнь  Георгий Дашабылов, Чингис Гуруев, Цыдып Цырендоржиев энэ нэгэдэлдэ ябадаг болоо һэн. Тэрэл үеын гэшүүд сооһоо Буряад орондоо мэдээжэ уран зохёолшод, сурбалжагшад олоороо урган гараа. Энэ уран зохёолой нэгэдэлые элитэ поэт Бата Базарон, һургуулида буряад хэлэнэй багша Надмит Намсараев хоёр хүтэлбэрилдэг һэн.

    Удаань “Хэжэнгын гол” сониной редактор ябаһан Бальжинимаев Бадма Батомункуевич,  саашадаа редактор Аюшеева Вера Нимаевна халан абажа, Дугаров Бато- Цырен Цымпилович гэгшэд энэ нэгэдэлэй ажаябуулгада нилээд ехэ нүлөө үзүүлһэн байна.

1995 онһоо тус нэгэдэлые Хэжэнгын дунда һургуулиин буряад хэлэ бэшэгэй ба уран зохёолой багша Доржиева Дашама Дугаровна хүтэлбэрилнэ. Нэгэдэлэй гэшүүд эдэбхитэй сугларжа, зохёолоо уншадаг,  зүбшэн хэлсэдэг, уран зохёол бэшэлгэдэ дуратай хүүгэдтэй хамта үдэшэнүүдые, конкурснуудые, викторина-наадануудые, номой толлолго үнгэргэдэг болоһон. Нэгэдэлэй гэшүүдэй  “Оюун бэлиг” гэһэн хамтын согсолбори 2006 ондо Д. Доржиева согсолон хэблүүлһэн байна.

    Һүүлэй арбаад гаран жэлэй туршада нэгэдэлэй гэшүүд: Дансаран Доржогутабайн, Владислав Тугдэмэйн, Дамдинсурэн Доржогутаповай, Дашама Доржиевагай, Владимир Чимитовай, Баярма Борохитовагай болон бусадай номууд хэблэгдээ.

Бүгэдэ буряадай “Алтаргана” нааданда илагшад, шангай һуури эзэлэгшэд  Серафима Балданова, Баярма Борохитова, Бадма Бальжинимаев, Мэдэгма Табитуева, Дашама  Доржиева, Соёлма Тарнуева.

 “Буряад ороной эрхим хүнүүд” гэһэн сурбалжагшадай конкурсда илагшад Батоцырен Дугаров, Серафима Балданова, Соёлма Тарнуева болон бусад болоно.

Д.Д.Дугарова,

Бато Базароной нэрэмжэтэ

литературна нэгэдэлэй хүтэлбэрилэгшэ